Geleceğin İşleri 2020 Raporu Neler Anlatıyor?

Dünya Ekonomik Forumu Geleceğin İşi 2020 Raporu’ nun kaynağından Türkçe’ye çevrilerek, yorumsuz kısaltılmış halidir.

COVID-19 salgınının neden olduğu kilitlenmeler ve 2020’deki ilgili küresel durgunluk, işgücü piyasası için oldukça belirsiz bir görünüm yarattı ve işin geleceğinin gelişini hızlandırdı.

Geleceğin İşleri Raporu 2020, şu konulara ışık tutmayı amaçlamaktadır:

Uzun dönem ekonomik döngüler çerçevesinde değerlendirilmiş 2020 pandemisinden kaynaklanan bozumlar
Önümüzdeki beş yılda teknoloji üretimi, işler ve becerilerin beklenen görünümü

Şu anda yüksek derecede belirsizliğe rağmen, rapor, işlerin ve becerilerin geleceği hakkında bilgi tabanını genişletmek için benzersiz bir kaynak olur. Hem mevcut durumun hem de mevcut durumun daha net bir resmini oluşturmak için kamu ve özel kaynaklardan alınan en son verilerle beşeri sermayeye ilişkin karar alıcıları olan liderlerin – üst düzey yöneticiler, stratejiden sorumlu liderler ve insan kaynaklarından sorumlu liderler- görüşlerini bir araya getirir. Rapor ayrıca 15 endüstri sektörü ve 26 gelişmiş ve gelişmekte olan ülke için derinlemesine bilgi sağlar.

Raporun anahtar bulguları aşağıdaki maddeleri içerir:

Teknolojiyi benimseme hızının azalmadan ve bazı alanlarda daha da hızlanarak artması bekleniyor.
Geçtiğimiz son birkaç yılın trendlerinden bulut bilişim, büyük veri ve e-ticaretin liderlerin öncelikli alanlarından olmaya devam ediyor. Bununla birlikte, şifreleme, insansı olmayan robotlar ve yapay zekaya olan ilgi de önemli ölçüde artmıştır.
COVID-19 durgunluğuna paralel olarak otomasyon, çalışanlar için bir “çifte bozum” senaryosu yaratıyor.
Pandeminin neden olduğu kilitlenmeler ve ekonomik daralmadan kaynaklanan mevcut kesintiye ek olarak, şirketlerin teknoloji adaptasyonuyla 2025’e kadar görevleri roller ve beceriler dönüşmeye devam edecek. Ankete katılan işletmelerin % 43’ü, teknoloji entegrasyonu nedeniyle işgücünü azaltmaya hazır olduklarını gösteriyor ,% 41’i görev bazlı özelleşmiş işler için kaynak arayacaklarını belirtiyor ve% 34’ü teknoloji entegrasyonu sayesinde iş gücünü artırmayı planlıyor. 2025 yılına gelindiğinde, insanların ve makinelerin işyerinde mevcut görevlere harcadığı süre eşit olacak. Şirketlerin önemli bir kısmı da önümüzdeki beş yıl içinde teknolojinin ötesinde faktörler nedeniyle lokasyonlarında, değer zincirlerinde ve işgücü boyutlarında değişiklikler yapmayı bekliyor.
‘Yarının işlerinin’ sayısı, bozuma uğrayan işlerin sayısından daha fazla olcak olsa da, önceki yılların aksine yeni iş yaratmada yavaşlama ve yıkılan işlerde hızlanma görülüyor.
İşverenler, 2025 yılına kadar, giderek artan gereksiz rollerin işgücünün % 15,4’ünden % 9’una düşeceğini ve yükselen profesyonel becerileri olan çalışanların, şirketin toplam işgücünün % 7,8’inden % 13,5’ine çıkacağını bekliyor. Bu rakamlara dayanarak, 2025 yılına kadar 85 milyon işin, insanlar ve makineler arasındaki işbölümündeki bir değişiklikle yer değiştirebileceğini ve insanlar arasındaki yeni iş bölümüne daha çok uyarlanmış 97 milyon yeni rolün, insanlar, makineler ve algoritmalar arasındaki yeni iş bölümüne adapte edilmesini öngörüyoruz.
Önümüzdeki beş yıl içinde, işlerde talep edilen beceriler değiştiği için beceri boşlukları yüksek olmaya devam ediyor.
İşverenlerin 2025’e kadar ön plana çıktığını gördüğü en önemli beceri ve beceri grupları, eleştirel düşünme, problem çözme ve analitik düşünmenin yanı sıra; aktif öğrenme, dayanıklılık, stres toleransı ve özyönetim becerilerini içerir. Şirketler, işgüçlerinin % 40’ının 6 ay veya daha az sürede yeni beceri kazanması (reskilling) gerektiğini beklerken; liderlerin % 94’ü, çalışanların işlerinde ‘üst beceriler’ (new skills) kazanmalarını beklediklerini bildirdi; bu rakam 2018’deki raporda % 65 olan çıkan sonuca göre oldukça keskin bir artış.
Çevrimiçi beyaz yakalı işgücünün büyük çoğunluğu için işin geleceği çoktan geldi.
İşverenlerin % 84’ü, uzaktan çalışmanın önemli ölçüde genişletilmesi de dahil olmak üzere- iş gücünün% 44’ünü uzaktan çalışmak potansiyeline de sahip olmasıyla- çalışma süreçlerini hızla dijitalleştirmeye hazır. Üretkenlik ( productivity) ve daimi sağlıklı olma bilinci (well-being) ile ilgili endişeleri gidermek için, tüm işverenlerin yaklaşık üçte biri, dijital araçlar aracılığıyla çalışanlar arasında bir topluluk, bağlantı ve aidiyet duygusu yaratmak ve değişimin getirdiği refah zorluklarının üstesinden gelmek için adımlar atmayı bekliyor.
Teknolojinin ve pandemik durgunluğun çift taraflı olarak tetiklediği eşitsizliğin etkisi, proaktif çabaların yokluğunda daha da kötü hissedilecek.
Düşük ücretli işçiler, kadınlar ve genç işçilerin elinde tuttuğu işler, ekonomik daralmanın ilk aşamasında daha derinden etkilendi. 2008 Küresel Mali Krizinin düşük eğitim düzeyine sahip bireyler üzerindeki etkisini COVID-19 krizinin etkisiyle karşılaştırdığımızda, bugünkü etki çok daha önemli ve mevcut eşitsizlikleri derinleştirme olasılığı daha yüksek.
Çevrimiçi öğrenme ve eğitim yükselişte ancak istihdamda olanlar ve işsizler için farklı yansımalar görünüyor.
Kendi inisiyatifleriyle çevrimiçi öğrenme fırsatları arayan bireylerin sayısında dört kat artış, işverenlerin çalışanlarına çevrimiçi öğrenme fırsatları sağlamasında beş kat artış ve çevrimiçi erişim sağlayan öğrenciler için hükümet programları aracılığıyla öğrenmek için kayıtlarda dokuz kat artış olmuştur. Bu popülasyon içerisinde, istihdamda olanların kişisel gelişim kurslarına daha fazla önem verenlerin oranında % 88’lik artış olmuştur. Bir işe sahip olmayanlar ise, veri analizi, bilgisayar bilimi ve bilgi teknolojisi gibi dijital becerileri öğrenmeye daha fazla önem vermişlerdir.
Gittikçe kısıtlanan işgücü piyasasında, işçilere yeniden beceri kazandırma ve becerilerini geliştirme fırsatı penceresi kısaldı.
Bu, rollerinde kalma olasılığı yüksek olan işçilerin yanı sıra artan durgunluğa bağlı işsizlik nedeniyle rollerini kaybetme riski taşıyan ve artık işte yeniden eğitim almayı bekleyemeyenler için de geçerlidir. Görevlerinde kalmaya hazırlanan çalışanlar için, önümüzdeki beş yıl içinde değişecek olan temel becerilerin payı % 40 ve tüm çalışanların % 50’sinin yeniden vasıflandırılması gerekecek.
Mevcut ekonomik gerilemeye rağmen, işverenlerin büyük çoğunluğu beşeri sermaye yatırımının değerini kabul ediyor.
Ankete katılan işverenlerin ortalama % 66’sı, bir yıl içinde beceri geliştirme ve yeniden beceri kazandırma yatırımlarından geri dönüş almayı bekliyor. Bununla birlikte, bu zaman ufku, mevcut ekonomik şok bağlamında birçok işveren için çok uzun olma riskiyle karşı karşıyadır ve yaklaşık % 17’si yatırımlarından herhangi bir getiri elde etme konusunda belirsizliğini korumaktadır. Ortalama olarak, işverenler, 2025 yılına kadar çalışanlarının % 70’inin biraz üzerinde yeniden beceri kazandırma ve beceri geliştirme hizmeti sunmayı bekliyor. Ancak, çalışanların bu kurslara katılımı gecikiyor ve çalışanların yalnızca % 42’si işveren destekli yeniden beceri kazandırma ve beceri geliştirme fırsatlarını kullanıyor.
Şirketlerin, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) ölçütlerinin benimsenmesi ve yenilenmiş beşeri sermaye muhasebesi önlemleriyle eşleştirilmesi yoluyla daha iyi insan ve sosyal sermaye ölçümlerine yatırım yapması gerekiyor.
Önemli sayıda iş lideri, çalışanlarında yeni beceri üretiminin -özellikle endüstri koalisyonlarında ve kamu-özel sektör işbirliklerinde- sadece kendi girişimleri/şirketleri için değil, daha geniş ölçekte toplumun da yararı olacak şekilde, hem uygun maliyetli olduğunu hem de orta ve uzun vadede kârlılığa da etkisi olacağını anlamış durumda. Şirketler, temel bir işgücü stratejisi olarak işten çıkarmalardan ve otomasyona dayalı işgücü tasarruflarından ziyade, teknolojik otomasyon ve artış nedeniyle yerinden edilen işçilerin yaklaşık% 50’sini dahili olarak yeniden yerleştirmeyi umuyor.
Kamu sektörü, risk altındaki veya yerinden edilmiş işçiler için yeniden beceri kazandırma ve vasıflandırmaya yönelik daha güçlü destek sağlamalıdır.
Şu anda, işletmelerin yalnızca % 21’i çalışanlarını yeniden beceri kazandırma ve geliştirme yoluyla desteklemek için kamu fonlarından yararlanabildiğini bildiriyor. Kamu sektörünün, yarının piyasalarında ve geleceğin işlerine yapılacak yatırımlar adına; iş geçişlerinin ortasında yerinden edilmiş işçiler için daha güçlü güvenlik ağları sağlamak ve eğitim ve öğretim sistemlerinde uzun süredir ertelenen iyileştirmelerle kararlı bir şekilde mücadele etmeyi de güçlendirmek gibi teşvikler de yaratması gerekecektir. Ek olarak, hükümetlerin çoğu gelişmiş ekonomide ücretleri desteklemek ve işleri sürdürmek için sağladıkları güçlü COVID-19 kriz desteğini sürdürmenin, geri çekmenin veya kısmen devam ettirmenin uzun vadeli işgücü piyasası sonuçlarını dikkate alması önemli olacaktır.